میهن پست – شیمی‌درمانی یکی از روش‌های درمان سرطان و یا تخفیف موقت آن با استفاده از برخی داروهای خاص است که در اصطلاح پزشکی به آنها شیمی درمانی گفته می‌شود. کار اصلی این داروهای خاص از بین بردن عضو بیمار بدون صدمه به بافتهای مجاور آن است. این نوع از درمان اثراتی هم بر روی سلول‌ها و بافتهای بدن دارد. یکی از اثرات این درمان ریزش موهای بدن و خشک شدن پوست است.
شیمی درمانی یک شیوه رایج در معالجه بیماری‌هاست که سلول‌ها و بخصوص سلول‌های میکروارگانیسم‌ها و سلول‌های سرطانی را با استفاده از داروهای شیمیای و مواد شیمیایی از بین می‌برد. معنی شیمی درمانی تنها به داروهایی که برای درمان غدد سرطانی استفاده می‌شود محدود نمی‌شود بلکه آنتی بیوتیک‌ها را نیز در بر می‌گیرد.
اولین نوع مدرن ماده شیمی درمانی ارسفنامین بود که به پاول ارلیخ بر می‌گردد و همچنین ترکیبات آرسنیکی بود که در سال ۱۹۰۹ کشف شد و برای معالجه سیفیلس به کار برده شد. بعد از آن سولفانامیدها توسط دومگ و پنیسیلین توسط الکساندر فلمینگ کشف شد. دیگر کاربردهای عامل‌های شیمی درمانی سایتواستاتیکی(شامل مواردی که بعداً به توضیح انها خواهیم پرداخت) برای درمان بیماری‌هایی مانند سفت شدگی بافتها، رماتیسم و ورم مفاصل و بیماری‌هایی که به صورت خود به خودی در برابر معالجه‌ها مقاوم می‌شوند به کار برده شد.
توصیه به افرادی که شیمی درمانی می کنند
آنچه باید درباره شیمی درمانی بدانیمدر دوران شیمی درمانی انجام ورزشهای سبک و یوگا و نوشیدن مقادیر زیادی از مایعات در جهت و پیشگیری از شیوع سرطان ضروری است.
براساس تحقیقات اخیر، شیمی درمانی روشی است برای مقابله و مبارزه با سلول‌های سرطانی و به عنوان روشی قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی بکار می‌رود.
در واقع شیمی درمانی یک روش سیستمیک برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در هر قسمت از بدن است و باعث توقف رشد سریع این سلول‌ها می‌شود اما، باید در نظر داشت که هدف از شیمی درمانی، بسته به نوع سرطان و مرحله ی آن متفاوت است که یا می‌توان بصورت سیستمیک (در سراسر بدن) و یا بصورت محلی باشد.
درمان سرطان می‌تواند بصورت تزریق به ستون فقرات، پوست و یا شکم باشد.
از جمله شایع ترین عوارض جانبی سرطان عبارت است از خستگی، تهوع و استفراغ ولی نکتهی مهم این است که انجام ورزش های سبک، پیادهروی و یوگا در این دوران می‌تواند از عوارض این بیماری کم کند.
در این دوران نوشیدن مقادیر زیادی از مایعات و رعایت بهداشت فردی درجهت پیشگیری از شیوع سرطان، ضروری است.
[box type=”success” align=”” class=”” width=””]۳۰ سال اول قرن بیستم، شاهد پیشرفت مواد شیمی درمانی مفیدی بود که در بین آنها، ترکیبات آلی حاوی فلزات سنگین مانند آرسنیک، جیوه و آنتیموان، رنگها و تغییرات چندی در مولکول کینین بود. این مواد، پیشرفتهای فوق‌العاده مفیدی را نشان داد، ولی با این حال زیانهایی در برداشت. ۳۰ سال دیگر از قرن بیستم، شامل دوران بیشترین پیشرفت در زمینه شیمی درمانی است. برای اولین بار شیمی درمانی بین‌المللی در سال ۱۳۳۴ (ه.ش.) صورت گرفت. در آن زمان، تنها یک داروی ضد سرطان وجود داشت، اما امروزه هزاران داروی جدید و موثر کشف شده‌است.[/box]
نوشیدن آب و هیدراته بودن
همان طور که گفتیم شیمی‌درمانی با تغییر احساس چشایی و بی میلی فرد نیز تغذیه را برای فرد مشکل تر می‌کند. متأسفانه یکی از مهمترین این تغییرات بی میلی به مصرف آب است و این خود می‌تواند مشکلی بزرگ به اندازه تمام مشکلات دیگر موجود در شیمی‌درمانی باشد. اگر نوشیدن آب برای بیمار شما هم به یکی مشکل و تنفر تبدیل شده بد نیست نوشیدنی‌های طعم‌دار و مخصوصاً آب و آب لیمو را امتحان کنید.پ
آب میوه‌ها هم می‌توانند انتخاب مناسبی باشند اما انواع طبیعی آنها. آب میوه‌های صنعتی و نوشابه‌های حاوی قندهای مصنوعی مخصوصاً در زمانی که فرد از عارضه‌ی اسهال شیمی‌درمانی رنج می‌برد می‌توانند شرایط را بدتر کنند. از طرفی فراموش نکنید مصرف آب در حال غذا خوردن و با شکم پر اصلاً توصیه نمی‌شود و احتمال تهوع و استفراغ فرد را نیز افزایش می‌دهد.
دقت در انتخاب لبنیات
خیلی وقت‌ها می‌بینیم که دوستداران شیر و لبنیات در طی دوران شیمی‌درمانی با مصرف حتی مقدار کمی از آن دچار اسهال و علائم گوارشی جدی می‌شوند. علت آن ابتلا به وضعیت لاکتاز دفیشنسی یا همان عدم تحمل لاکتوز در نتیجه‌ی شیمی‌درمانی است. بهتر است در این دوران از مصرف شیر و لبنیات خودداری شود. البته فراموش نکنید که در صورتی که فرد مرحله‌ی اسهال و استفراغ شدید بعد از شیمی‌درمانی را گذرانده و در حال حاضر در وضعیت آرام به سر می‌برد، ماست پرچرب و البته پاستوریزه در مقادیر کوچک می‌تواند یک انتخاب پرکالری مناسب برای فرد باشد.
[box type=”success” align=”” class=”” width=””]نقش تغذیه در ابتلا به بیماری‌های مختلف و مخصوصاً بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، چربی خون، پوکی استخوان و البته انواع سرطان‌ها که امروزه درصد قابل‌توجهی از جامعه ما را نیز درگیر کرده‌اند بر هیچ‌کس پوشیده نیست؛ اما خوشبختانه تغذیه و رژیم غذایی مصرفی ما در بهبود این بیماری‌ها و خلاصی از آنها هم به کمک ما می‌آیند و ما فقط باید بدانیم که چگونه از آن کمک بگیریم. پس اگر خدای ناکرده شما یک بیمار تحت درمان با شیمی‌درمانی هستید و یا در نزدیکان خود فردی مبتلا به این بیماری را دارید قطعاً می‌دانید که درمان با روش شیمی‌درمانی تأثیرات جدی و قابل‌توجهی را بر دستگاه گوارش خواهد داشت. عوارضی مانند اسهال، استفراغ، نفخ و یبوست از جمله ناراحت‌کننده‌ترین عوارض شیمی‌درمانی‌اند و نتیجه همه‌ی آنها چیزی نیست جز بی‌اشتهایی، لاغری و در نتیجه تهدید سلامتی؛ اما خوشبختانه روش‌هایی وجود دارد که با کمک آنها می‌تواند این عوارض ها را به حداقل رساند.[/box]
پر خوری نکنید
ما خیلی جاها از اهمیت مصرف غذاها در حجم‌های کوچک به شما گفته‌ایم؛ اما به جرات می‌توان گفت که ارزشمندترین و مهمترین اهمیت آن در دوران شیمی‌درمانی است. حجم‌های غذایی باید کوچک ولی در دفعات مکرر باشد. گوشت‌ها، سبزیجات پخته‌شده و غلات کامل می‌توانند انتخاب خوبی باشند. شاید شما فکر کنید بیمار در این شرایط نیاز به غذاهای پرکالری و روغنی دارد؛ اما این کاملا غلط است و مصرف غذاهای پرچرب و پر فیبر مثل میوه و سبزی تازه باعث تأخیر در تخلیه معدی و در نتیجه بدتر شدن نفخ و تهوع و استفراغ خواهد شد.
شیمی‌درمانی معمولاً افراد را ضعیف و کم انرژی می‌کند. به طوری که فرد همواره احساس خستگی و بی‌حالی دارد. هرگز نگذارید که این خستگی مانع غذا خوردن بیمار شود. از میان‌وعده‌های سبک و پر انرژی استفاده کنید و فراموش نکنید مهمترین هدف در تغذیه بیمار تامین انرژی او است. آجیل و مغزها، پاپ کورن ساده، پنیر و کراکرهای گندمی، کره بادام‌زمینی و نان تست گندم، ماست، موز، انواع توت‌ها و بستنی‌ها همگی می‌توانند انتخاب‌های خوبی برای میان‌وعده باشند.
عفونت‌های خونی که هنگام شیمی درمانی رخ داده‌اند
مکمل‌ها را هم فراموش نکنید
اگرچه دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی از مواد غذایی طبیعی همواره ارزشمندتر از دریافت مکمل‌ها است اما برای بیماران تحت درمان با شیمی‌درمانی که تمایل زیادی هم به غذا خوردن ندارند دریافت مکمل‌ها معمولاً ضروری خواهد بود. در انتخاب یک مولتی‌ویتامین به محتوای ویتامین D، ویتامین‌های B، آهن، اسیدفولیک، کلسیم و زینک آن توجه ویژه داشته باشید. مکمل‌های حاوی سلنیوم، ویتامین E و ویتامین C همچنین نقش مهمی در سم‌زدایی بدن و کاهش عوارض شیمی‌درمانی بر عهده دارند. البته در خصوص مصرف این مکمل‌ها در زمان شیمی‌درمانی حتماً نحوه و مقدار مصرف آن را حتماً از پزشک معالج و یا رژیم درمان خود بپرسید زیرا خیلی از داروها و مکمل‌هایی که شما مصرف آنها را بدون ضرر تصور می‌کنید با داروهای شیمی‌درمانی دارای تداخل دارویی هستند.
[box type=”success” align=”” class=”” width=””]امروزه استراتژی‌های زیادی به منظور معالجه و کنترل سرطان با استفاده از شیمی درمانی در حال اجرا است. شیمی درمانی ممکن است به منظور معالجه برای شفای بیمار و یا به منظور طولانی کردن عمر بیمار و تسکین درد بیمار به کار برده شود. شیمی درمانی ترکیبی : از داروهای شیمیای همراه با دیگر درمان‌های سرطان از قبیل پرتو درمانی یا عمل جراحی استفاده می‌شود. در حال حاضر بسیاری از سرطان‌ها بدین گونه معالجه می‌شوند این نوع درمان مانند این است که بیمار را همزمان با استفاده از چند دارو معالجه کنند. این داروها در نحوه عمل و مکانیسم متفاوت هستند. مهمترین منفعت این روش کاهش مقاومت سلول‌های سرطانی در مقابل هر نوع از این داروها است.[/box]
زنجبیل را به غذاها اضافه کنید
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که زنجبیل در کاهش تهوع ناشی از شیمی‌درمانی نیز بسیار تأثیرگذار است. حتی تأثیرگذارتر از خیلی داروهای درمانی. بد نیست آن را به غذای بیمار اضافه کنید تا تأثیر واقعی آن را ببینید. برای این منظور کافی است تنها یک هشتم قاشق چای‌خوری زنجبیل را به غذا و یا چای اضافه کنید.
یبوست و اسهال می تواند دردسر ساز باشد
دوره‌های متناوب یبوست و اسهال از عوارض شایع شیمی‌درمانی است. همان طور که گفتیم در صورتی که فرد مبتلا به تهوع و استفراغ هم باشد مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها در حجم بالا توصیه نمی‌شود. در این شرایط تنها راه رفتن و فعالیت است که می‌تواند درمان یبوست باشد. تنها ۲۰ دقیقه راه رفتن حتی آرام می‌تواند درمان این وضعیت باشد؛ اما در صورتی که تهوع و استفراغ فرد شدید نیست مصرف حجم‌های کوچک از میوه‌های پخته‌شده می‌تواند کمک کننده باشد.
